ازدواج فامیلی و آزمایش ژنتیک

ازدواج فامیلی و آزمایش ژنتیک

ازدواج فامیلی ،ازدواج فامیلی در اروپا،ازدواج فامیلی از دیدگاه اسلام،ازدواج فامیلی در امریکا،ازدواج فامیلی و بارداری،ازدواج فامیلی در مسیحیت،ازدواج فامیلی دخترخاله پسرخاله،ازدواج فامیلی آزمایش ژنتیک،ازدواج فامیلی سران نظام،ازدواج فامیلی در اسلام،ممنوعیت ازدواج فامیلی در اروپا،ازدواج فامیلی در کشورهای اروپایی،ازدواج فامیلی اروپا،ازدواج فامیلی از نظر اسلام

آمارها نشان می دهد که بر خلاف انتظار در سال های اخیر ازدواج فامیلی افزایش یافته است. این اتفاق، در زمانی که بیشتر افراد درباره عوارض ازدواج‌های فامیلی اطلاعات دارند، می‌تواند نشانه بی‌اعتمادی افراد به غریبه‌ها بر اساس تجربه‌های گذشته باشد و اینکه خانواده‌ها ترجیح می‌دهند فرزندشان با کسی ازدواج کند که او و خانواده‌اش را می‌شناسند.در این مطلب از سایت جسارت می خواهیم در مورد ازدواج فامیلی صحبت کنیم.امیدواریم این مطلب مورد توجه شما عزیزان را جلب کند.

ازدواج فامیلی چیست

ازدواج فامیلی ازدواجی است که زوج، جد یا نیای مشترک داشته باشند؛ مثلاً پسر عمو و دختر عمو، پسر خاله و دختر خاله، پسر دایی و دختر عمه، دختر دایی و پسر عمه. در خاورمیانه این نوع ازدواج بیشتر مرسوم است. نگرانی‌هایی در رابطه با انتقال بیماری‌های ژنتیکی در ازدواج فامیلی وجود دارد؛ بنابراین در این نوع ازدواج‌ها مشاوره ژنتیک توصیه می‌شود.

ازدواج فامیلی در گیلان

در گیلان در زمانهای قدیم ازدواج فامیلی مرسوم بوده ولی امروزه به دلیل ترس از تالاسمی سطح فوق‌العاده پایینی از ازدواجهای بین خویشاوندان فامیلی وجود دارد.

ازدواج فامیلی در بختیاری ها

بختیاری‌ها به ازدواج فامیلی به علت مزیتهایی که داشت، بیشتر از سایر ازدواجها اقبال نشان داده‌اند. جوانان بختیاری خود را ملزم به ازدواج با دختران فامیل می‌دانستند و کمتر کسی به فکر انتخاب زن از طوایف دیگر بود، زیرا این عمل توهین به فامیل و وابستگان به حساب می‌آمد. بختیاری‌ها از همان ابتدا ازدواج فامیلی را ترجیح می‌دادند و دربارهٔ ازدواج با غریبه این ضرب‌المثل را به کار می‌بردند: شی غَریوی سخته. یعنی ازدواج با غریبه سخت است.

ازدواج فامیلی و معلولیت

ختلالات ژنتیکی ناشی از ازدواجهای فامیلی مهمترین دلیل تولد کودکان معلول است که این مساله با افزایش آمار ازدواجهای فامیلی و عدم مراجعه به مراکز مشاوره ژنتیک ، چشمگیرتر شده است. به دنبال ازدواجهای خویشاوندی ، شیوع بیماریهای تالاسمی ، حاملگی در سنین بالا ، کمبود امکانات و برنامه‌های مناسب بهداشت عمومی و عدم آگاهی مردم در خصوص احتمال پیشگیری از بیماریها و ناتوانیهای ژنتیکی و مادرزادی از جمله دلایل عمده بروز معلولیت به شمار می‌آید. بر اساس آمارهای جهانی 3 تا 4 درصد مرگ و میر نوزادان به دلیل اختلالات ژنتیکی رخ می‌دهد، حتی در دورترین ازدواجهای فامیلی نیز 5 تا 6 درصد احتمال تولد کودک معلول در خانواده وجود دارد که این ریسک خطر در ازدواجهای فامیلی نزدیک علاوه بر افزایش 12 درصدی با احتمال تکرار معلولیت در فرزندان بعدی خانواده نیز همراه است اما با این حال حق انتخاب با زوجین است و در برخی موارد نیز دیده می‌شود که والدین علی‌رغم توصیه مشاوران به جای بازداشتن فرزندان از ازدواج با یکدیگر ، بدون در نظر گرفتن عواقب کار آنها را به ازدواج با یکدیگر نیز ترغیب می‌کنند. احتمال تولد کودک معلول در ازدواجهای فامیلی 2 تا 3 برابر ازدواجهای معمولی است و این اهمیت انجام آزمایشات ژنتیکی را روشن می‌سازد.

ازدواج فامیلی تولد فرزندان کور

بیماریهای ارثی درصد قابل توجهی از علل ابتلا به نابینایی را تشکیل می‌دهد که با اجتناب از ازدواجهای فامیلی و مشاوره ژنتیک می‌توان از پیدایش بسیاری از آنها پیشگیری کرد. این بیماریها طیف وسیعی از عوارض چشمی از قبیل نواقص پلکی ، چپ چشمی ، آب مروارید ، نواقص مردمک ، اشکالات گوناگون در شبکیه و عصب بینایی را شامل می‌شود که بسیاری از آنها علاج موثری ندارند، از اینرو بهتر است در صورت وجود سابقه بیماریهای ارثی در هر کدام از زوجین ، ابتلای یکی از فرزندان به بیماریهای چشمی ارثی و یا در صورت اقدام به ازدواج فامیلی ، مشاوره ژنتیک انجام شود، چرا که معمولا متخصص بیماریهای ژنتیک می‌تواند مشخص کند که تا چند درصد احتمال تولد فرزندان مبتلا به بیماری چشمی وجود دارد. در بعضی موارد اقدامات درمانی کمکی از قبیل عینک ، جراحیهای روی قرنیه ، عدسی ، جراحی روی شبکیه کمکهای موثری در بازگرداندن بینایی به بیمار مبتلا می‌نماید، اما گذشته از مشکل بودن هر یک از این اعمال جراحی و بی‌فایده بودن بسیاری از آنها در سنین بالا به دلیل تنبلی عصب چشم ، در بسیاری از موارد نیز به دلیل نوع ضایعه اقدامات درمانی موثر نخواهد بود. بنابراین بهترین روش در اغلب موارد پیشگیری است و برای پیشگیری از بیماریهای ارثی ، تنها راه منطقی اولا خودداری از ازدواجهای نامناسب فامیلی و ثانیا جلوگیری از حاملگی مجدد در صورت ابتلای یکی از فرزندان به بیماری ارثی است. در خانواده مستعد ، انجام مشاوره ژنتیک و عمل کردن به توصیه‌های مشاور ، راه منطقی برای جلوگیری از به دنیا آمدن کودکان معلول و نابینا است.

فنیل کتونوریا و ازدواج فامیلی

فنیل کتونوریا (PKU) یک اختلال ژنتیکی اتوزومال مغلوب یعنی وابسته به کروموزم های غیرجنسی است، بنابراین این بیماری در صورتی بروز می کند که فرد دو ژن معیوب بیماری را هم از پدر و هم از مادر خود دریافت کند. بروز فنیل کتونوری در کودکان والدینی که هر دو حامل این ژن باشند (معمولا در ازدواج فامیلی این احتمال بالاتر است) 25 درصد است.کودکان مبتلا به این بیماری در بدو تولد ظاهرا شبیه به کودکان سالم هستند و هیچ علائمی را نشان نمی دهند، اما اثرات این بیماری خیلی زود با صدماتی جبران ناپذیر آشکار می شود، که متاسفانه در صورت عدم تشخیص و درمان به موقع برای این کودکان دیگر نمی توان هیچ کاری انجام داد.

بیماری های ژنتیکی در ازدواج فامیلی

در ایران ازدواج فامیلی باعث رواج بیماری ژنتیکی زیادی شده است، مثلا رواج ازدواج فامیلی را از علل مهم ابتلای کودکان به بیماری تحلیل عضلانی «دیستروفی عضلانی» می‌دانند. همچنین در ایران آمار نوزادان مبتلا به بیماری «فنیل کتونوری»،‌ از سطح جهانی بیشتر است و علت این فراوانی، ازدواج‌های فامیلی بیشتر است. همچنین به علت بالا بودن میزان ازدواج فامیلی، میزان ابتلا به بیماری‌های نقص ایمنی اولیه در سال‌های اخیر افزایش یافته است. با توجه‌ به ‌اینکه‌ مهم‌ترین ‌عامل ‌معلولیت ‌و بیماری‌ ژنتیکی ‌در کشور، ازدواج فامیلی هستند، ‌اگر این ‌روند افزایشی ازدواج فامیلی ادامه‌ یابد، در آینده معلولیت‌های شدید یا خفیف ‌ذهنی ‌و جسمی به ‌یکی از معضلات کشور تبدیل خواهد شد.

بیماری های مادرزادی و ازدواج فامیلی

بسیاری از بیماری‌های مادرزادی در ازدواج‌های فامیلی ایجاد می‌شوند. درواقع، ژن‌های نهفته بیماری در بدن پدر و مادر می‌توانند با ازدواج‌های فامیلی، خود را به‌صورت ژن بارز در فرزند نشان دهند. متاسفانه در مشاوره ژنتیک پیش از ازدواج امکان بررسی تمام ژن‌های بدن وجود ندارد. در آزمایش‌های ژنتیک معمولا فقط بیماری‌هایی مورد بررسی قرار می‌گیرند که زن و مرد از وجود آن در خانواده خود آگاهی دارند. این در حالی است که اغلب افراد فقط از بیماری‌های خانوادگی تا نسل پدربزرگ و مادربزرگ خود باخبر هستند و از وضعیت سلامت نسل‌های قبل از آن اطلاعی ندارند. به همین دلیل با آزمایش ژنتیک هم نمی‌توان از بروز تمام بیماری‌های مادرزادی پیشگیری کرد. بهترین راه پیشگیری از این بیماری‌ها، خودداری از ازدواج‌های فامیلی است.

ازدواج فامیلی بی خطر

البته ازدواج کسانی که نسبت دور خانوادگی با هم دارند کمی فرق می کند. در واقع در صورت ازدواج با شخصی از نسل پنجم به بعد، ریسک بروز بیماری ژنتیکی با بقیه جامعه تفاوتی ندارد. نسل اول والدین و فرزند، نسل دوم، عمو و برادرزاده و پدربزرگ و نوه و نسل 3، دخترعمو و پسرعمو هستند. نسل 4 یعنی مثلا نوه خاله با دختر خاله، نوه عمه با دختر عمه ازدواج کنند و نسل پنجم ازدواج نوادگان است(نوه عموها و نوه خاله‌ها) و… که خیلی دور محسوب می‌شوند. از نسل پنجم به بعد، ریسک تولد فرزندی با نقص ژنتیکی با بقیه جامعه تفاوتی ندارد.

میزان تاثیر ازدواج فامیلی روی سلامت نوزاد

مطالعه‌های متعددی چه در ایران و چه در سایر کشورهای دنیا، نشان می‌دهد احتمال بروز بیماری‌های ژنتیکی در فرزندان خانواده‌هایی که پدر و مادر آنها با یکدیگر نسبت فامیلی داشته‌اند، از ازدواج‌های غیرفامیلی بسیار بیشتر است، به همین دلیل بررسی نقش ازدواج‌های فامیلی در افزایش احتمال ابتلای فرزندان به بیماری‌های ژنتیکی از مهم‌ترین مباحث مشاوره ژنتیک است. ازدواج‌های فامیلی بیشتر در کشور‌های شرقی و به خصوص کشورهای اسلامی رایج است و بر اساس تفاوت‌های فرهنگی و قانونی، کمتر در کشورهای غربی رواج دارد و بیشتر ازدواج‌های فامیلی در کشورهای غربی مربوط به مهاجران است. شواهد متعددی وجود دارد که نشان می‌دهند فرزندان حاصل از ازدواج فامیلی، بسیار در معرض خطر ابتلا به طیف وسیعی از اختلال‌های ژنتیکی مانند بیماری‌های قلبی، عقب‌ماندگی ذهنی، ناشنوایی‌های ارثی، نابینایی‌های ارثی، مرده‌زایی و سقط جنین هستند. مهم‌تر اینکه این خطر با افزایش میزان ازدواج‌های فامیلی افزایش می‌یابد. نتایج مطالعه‌ای در انگلستان نشان داد حدود 55 درصد از پاکستانی‌های مقیم انگلستان با پسرعموهای اول خود ازدواج می‌کنند. این مطالعه همچنین ثابت کرد فراوانی اختلال‌های ژنتیکی در فرزندان پاکستانی‌های مقیم انگلستان چند برابر بیشتر از انگلیسی‌هاست و در مطالعه دیگر روی زنان لبنانی مقیم استرالیا، نشان داده شد یک‌سوم آنها با پسر عموی خود ازدواج کرده‌اند و فراوانی مرده‌زایی در آنها 4 برابر و فراوانی ناهنجاری‌های ژنتیکی در فرزندانشان 8 برابر بیشتر از زنان استرالیایی است. در ایران نیز مطالعه‌های متعددی در مورد تاثیر ازدواج‌های فامیلی در افزایش احتمال ابتلای فرزندان به بیماری‌های ژنتیکی انجام شده که آنها هم این مساله را تایید کرده‌اند. در مطالعه یکی از دانشجویانم که در سال 88 در مناطق روستایی شهرستان خمینی‌شهر اصفهان روی 206 بیمار مبتلا به عقب‌ماندگی ذهنی انجام داد، مشخص شد در بیش از دوسوم بیماران، ازدواج والدین، فامیلی بوده، در حالی که حدود یک‌سوم والدین در گروه شاهد (سالم)، والدین ازدواج فامیلی داشته‌اند. به عبارت دیگر، در گروه مبتلا به عقب‌ماندگی ذهنی، ازدواج‌های فامیلی حدود 2 برابر ازدواج‌های غیرفامیلی بود.

پیگیری از بیماری های مادرزادی در ازدواج فامیلی

این باور عمومی که با انجام آزمایش ژنتیکی قبل یا هنگام بارداری می‌توان از ابتلای فرزند به بیماری‌های ژنتیکی پیشگیری کرد، صحیح نیست. اصولا آزمایشی برای بیماری‌های ژنتیکی، با توجه به تعداد و تنوع این بیماری‌ها، وجود ندارد زیرا هنوز تشخیص دقیق و قطعی بسیاری از بیماری‌های ژنتیکی ممکن نیست و برای بسیاری دیگر که امکان تشخیص بالینی وجود دارد، آزمایش قابل‌اعتمادی وجود ندارد بنابراین این باور که پس از ازدواج فامیلی با انجام آزمایش‌های ژنتیکی می‌توان از بیمار شدن فرزندان پیشگیری کرد، گمراه‌کننده است.

ازدواج فامیلی در ایران

قطع به یقین این جمله را بارها و بارها در زندگیتون شنیدین که میگن عقد دختر عمو و پسرعمو را توی آسمان ها نوشته اند. برخی از فرهنگ ها و خانواده ها، ازدواج های فامیلی را به دلایل مختلفی مورد پسند قرار می دهند و ازدواج کردن با افراد غریبه را خیلی نمی پذیرند. اما به راستی تا چه حد این موضوع اهمیت دارد؟ آیا در ازدواج های فامیلی میزان جدایی و طلاق کمتر هست؟ و آیا در ازدواج های فامیلی محبت بین همسران بیشتر است؟ برای رسیدن به جواب این سوالات بهتر است که مطلب زیر را مطالعه نمایید.ازدواج فامیلی قطعا همه ی پدر و مادرها به فکر این هستند که در تمام زمینه، بهترین ها را برای فرزندانشان فراهم کنند. در زمینه تحصیل، امانات رفاهی، خوراک، پوشاک و … و همچنین مهم تر از همه ی این ها، بهترین مورد برای ازدواج است. یکی از مسایلی که کمک می کند یک فردی ازدواج خوبی را داشته باشد، شناخت طرف مقابلش است. بعضی از خانواده ها فکر می کنند که اگر فرد مورد نظر برای ازدواج با فرزندشان، از بستگان دور یا نزدیکشان باشد، احتمال خوشبختی فرزندشان بیشتر است. برای همین هم، رو به ازدواج های فامیلی می آورند.

مزایای ازدواج فامیلی

برخی مطالعات جامعه‌شناختی نشان داده ثبات زندگی زناشویی در ازدواج‌های فامیلی به دلیل سازگاری و همخوانی بیشتر بین همسران و خانواده‌هایشان بیشتر است. همچنین افراد فامیل به علت رفت و آمد و معاشرت بیشتر با یکدیگر شناخت بهتر و بیشتری از اخلاق، اعمال و رفتار هم دارند و همین شناخت احتمال انتخاب گزینه مناسب جهت ازدواج را بالاتر می‌برد. از آنجا که همواره نگرانی و دغدغه‌هایی برای زنان در مورد عدم تامین و حمایت آنها در مورد مسائل مالی و سلامت در زندگی وجود دارد، گمان می‌کنند ازدواج خویشاوندی پشتوانه محکم‌تری نسبت به قوانین موجود در جامعه برای حفظ وضعیت و دفاع از حقوق آنهاست. در بعضی موارد این باور وجود دارد که ازدواج فامیلی باعث تحکیم پیوندهای خانوادگی و همبستگی بین اعضا و شکل‌گیری فرصت‌های عالی برای انتقال ارزش‌های فرهنگی خانواده و تداوم آن طی نسل‌های متمادی در خانواده می‌شود. در ازدواج‌های فامیلی مذاکرات قبل از ازدواج در باب مسائل مالی اغلب به راحتی انجام می‌گیرد و مقدمات و لوازم ازدواج مانند مهریه، جهیزیه و مراسم عقد و عروسی با تسهیلات و هزینه کمتری فراهم می‌شود.

معایب ازدواج های فامیلی

اول اینکه احتمال دخالت اطرافیان در زندگی زن و شوهر در ازدواج‌های فامیلی بیشتر از سایر ازدواج‌هاست و دامنه این دخالت‌ها معمولا گسترده‌تر و فراتر از خانواده‌های درجه ۱ دوطرف است و اغلب به کل فامیل کشیده می‌شود. مراقبان بهداشت و سلامت و متخصصان علم ژنتیک، خطر بیماری‌های مادرزادی انتقال‌یافته به فرزندان را در مقابل تمام مزایای بالقوه اجتماعی-اقتصادی ازدواج‌های فامیلی مهم و جدی قلمداد می‌کنند و در خصوص آن هشدار می‌دهند. در ازدواج‌های فامیلی در مقایسه با سایر ازدواج‌ها نرخ باروری و تولد کمی بالاتر است و میزان سقط تفاوت بارزی ندارد. مرده‌زایی و مرگ نوزاد از جمعیت عمومی بالاتر و شیوع نقایص حین تولد حدود ۳-۲ درصد بیشتر از نوزادان حاصل از ازدواج غیرفامیلی است. هرچند شاید این تفاوت درصدی اندک باشد اما با احتساب آمار موالید سالانه عدد قابل‌توجهی به دست می‌آید. علت بالا بودن نقایص و اختلالات مادرزادی از این قرار است که زمانی که ژن مخصوص بیماری در پدران و اجداد مشترک زن و شوهر وجود داشته باشد و از یک طرف به مادر و از طرف دیگر به پدر منتقل شود و این ژن مخصوص هم از پدر و هم از مادر به کودک به ارث برسد، در نتیجه تجمع این ژن در فرزند احتمال بروز و شدت آن بیماری بیشتر خواهد شد.

مشاوره ژنتیک در افراد پر خطر

1- افرادی که خویشاوند هستند و قصد ازدواج با یکدیگر را دارند. 2- دختر خانم های زیر 18 سال و بالای 33 سال که قصد ازدواج دارند. 3- پسران بالای 40 سال که قصد ازدواج دارند. 4- دختر و پسری که اختلالات ژنتیکی حتی ضعیف بودن چشم را دارند و قصد ازدواج را دارند. 5- افرادی که می خواهند ازدواج کنند و بستگان درجه 1 آنها اختلالات ژنتیکی دارند. 6- افرادی که مشاغل پرخطر دارند و یا در مناطق پرخطر زندگی می کنند و قصد ازدواج دارند. 7- افرادی که در آزمایشگاه ها، سونوگرافی ها و رادیولوژی ها کار می کنند و قصد ازدواج دارند.

ازدواج فامیلی در اسلام

از پیامبر خدا نقل است که فرمود: «با غریبه ازدواج کنید تا فرزند ضعیف نیاورید». از امام صادق(ع) نیز نقل شده است که فرمود: «با خویشان نزدیک، ازدواج نکنید؛ چرا که فرزند ضعیف، پدید می اید». شاید به استناد همین گونه احادیث و نیز توصیه های پیشگیرانه پزشکان و متخصّصان ژنتیک است که برخی فقیهان معاصر، ازدواج فامیلی را «مکروه» شمرده و منع کرده اند.

بیشتر بخوانید : آزمایش ژنتیک